28 januari

Kinesisten woedend: universiteit voert onderzoek naar dubieuze ‘trilmatras’ in ruil voor 100.000 euro

Mocht het echt om ‘vrij onderzoek’ gaan, zou het niet slecht zijn dat dit voor eens en altijd duidelijkheid schept. Maar als er sponsoring mee gemoeid is, rijzen er toch vragen…

Dat de VUB een leerstoel opricht om de heilzame werking van “andullatie” te onderzoeken, is bij kinesisten in het verkeerde keelgat geschoten. Andullatie is een controver­siële behandeling om pijn te verlichten via een trilmatras. De producent van die matrassen betaalt de VUB 100.000 euro om de meerwaarde ervan te onderzoeken. “Dat is geen onafhankelijk onderzoek”, zegt de beroepsvereniging van kinesisten.

“De voorbije dagen hebben we van onze leden veel verontwaardigde reacties gekregen”, zegt Peter Bruynooghe, de voorzitter van Axxon, de beroepsvereniging van kinesitherapeuten. “Velen hebben negatieve ervaringen gehad met Home Health Products (HHP), de producent van andullatiematrassen. Zowel over de twijfelachtige werking van de matras zelf, als over de agressieve verkooptechnieken. En nu moeten we lezen dat dat bedrijf zomaar een onderzoek mag financieren om de werking van die andullatie wetenschappelijk te onderbouwen?”

Doorn in het oog is de oprichting van de leerstoel ‘Andullation Care Research’ aan de Vrije Universiteit Brussel. Via die leerstoel betaalt HHP 100.000 euro om een doctoraats­student gedurende twee jaar te laten ­onderzoeken of andullatie de levenskwaliteit van borstkankerpatiënten verhoogt. “Maar je weet al op voorhand wat het resultaat zal zijn”, zegt Bruynooghe. “Het is zoals farmabedrijven die wetenschappers betalen om aan te tonen dat hun medi­cijnen werken.”

In alle vrijheid

De andullatie-techniek staat al langer ter discussie. Onder meer Skepp, de vereniging die pseudowetenschap bestrijdt, concludeerde dat “het medisch nut van een ritje op die trilmatras zeer twijfelachtig is”. Ook het prijskaartje is een probleem, zegt Wim Betz van Skepp. “Patiënten ­betalen 2.000 tot 3.000 euro voor een ­matras die geen bewezen meerwaarde heeft tegenover een massagematras uit de Colruyt, die minder dan 100 euro kost.”

Wel is Betz minder kritisch over de samenwerking met de universiteit. “Het staat iedereen vrij te onderzoeken wat hij wil. Het belangrijkste is dat het onderzoek op een wetenschap­pelijke manier gebeurt.” Dat zeggen ook de VUB-onderzoekers. “Het principe van een leerstoel is net dat een bedrijf het geld op tafel legt, maar dat wij ons onderzoek in alle vrijheid uitvoeren”, zegt coördinator Nele Adriaenssens.

Axxon gaat voorlopig geen actie onder­nemen. Bij HHP zelf was niemand bereikbaar voor een reactie.

Leerstoelen zijn miljoenenbusiness

Het principe van een leerstoel is dat een externe partner aan de universiteit geld geeft om een ­onderzoek te voeren. Maar in tegenstelling tot het klassieke “contractonderzoek”, waarbij een bedrijf of organisatie met de onderzoekers voorwaarden en deadlines afspreekt, gaat het hier om volledig vrij onderzoek. “De schenker mag mee de doelstelling bepalen, maar mag het onderzoek voorts op geen enkele manier sturen”, zegt ­Jacques Vandenbulcke, die de leerstoelen aan de KU Leuven coördineert.

“Ook de onderzoeks­resultaten blijven eigendom van de universiteit.” De KU Leuven is in Vlaanderen de pionier op het vlak van leerstoelen in samenwerking met bedrijven. Vandaag heeft ze er ongeveer honderd, die vorig jaar samen goed waren voor 6 miljoen euro extra inkomsten. “De voorwaarde is dat ze jaarlijkse minstens 65.000 euro geven en dat het onderzoek minstens drie jaar loopt.” Partners zijn onder meer farmabedrijven en banken.

Hoe het werkt

BrunoNuyttens, de oprichter van HHP, haalde de mosterd voor zijn andullatie­matrassen bij Duitse ingenieurs die een matras hadden ontwikkeld met mechanische vibraties. Zijn matrassen combineren die trillingen met infraroodwarmte. Dat zou de pijn verzachten en helpen om te ­recupereren van blessures.

 

Bron: Het Nieuwsblad